Etapy badania statystycznego

Przeprowadzając badanie statystyczne musimy zebrać interesujące nas informacje dotyczące określonej zbiorowości statystycznej, a później przetworzyć i przeanalizować nasze dane.

Możemy wyróżnić cztery etapy badania statystycznego:

  1. Przygotowanie badania statystycznego.
  2. Obserwację statystyczną np. przeprowadzenie ankiety.
  3. Opracowanie zebranego przez nas materiału statystycznego np. obrobienie danych z ankiet.
  4. Analizę statystyczną zebranego przez nas materiału statystycznego.

Etap 1: Na sam początek, aby poprawnie przygotować badanie statystyczne należy:

    1. sformułować interesujący nas cel badania i hipotezy badawcze;
    2. określić zbiorowość i jednostkę statystyczną(ze względu na kryterium rzeczowe, czasowe, przestrzenne);
    3. określić listę cech statystycznych, czyli właściwości badanej przez nas populacji;
    4. określić metodę badania statystycznego;
    5. określić źródła informacji;
    6. opracować formularze statystyczne i przygotować makiety tablic wynikowych oraz zapewnić odpowiednią kontrolę zbieranych materiałów statystycznych;
    7. przeprowadzić szkolenie osób zbierających materiał statystyczny (tylko w przypadku materiału pierwotnego);
    8. opracować plan finansowy badania.

    Ad d) Metody badania statystycznego możemy podzielić na dwie kategorie i ich podkategorie.

    1. Ze względu na kompletność badania statystycznego, pośród nich wyróżniamy badania:
      • częściowe – jak wskazuje sama nazwa, w tym badaniu obserwacji poddajemy tylko część zbiorowości, zwykle wybieraną w sposób losowy(w ten sposób przeprowadza się między innymi badania reprezentacyjne/kontrolę jakości produktów oraz ankiety)
      • całkowite(pełne) – tutaj z kolei obserwacji podajemy wszystkie jednostki statystyczne należące do danej zbiorowości, jest to np. bieżąca rejestracja statystyczna(urodzeń, małżeństw, zgonów), spisy powszechne
    2. Ze względu na ciągłość obserwacji:
      • okresowe(cykliczne) – badania powtarzające się ci jakiś czas np. spisy powszechne
      • jednorazowe – np. ustalenie przyczyny zgonu
      • ciągłe – badania bieżące, np. rejestracja urodzeń, czy zgonów

    Etap drugi – obserwacja statystyczna, czyli zbieranie materiału statystycznego – przebiega zgodnie z założeniami z wcześniejszego etapu projektowania badania.

    W etapie trzecim, polegającym na opracowaniu zebranego materiału statystycznego, wykonujemy następujące czynności:

    • kontrolę formalną i merytoryczną,
    • grupowanie materiału statystycznego,
    • podliczanie(zliczanie) materiału statystycznego,
    • prezentację materiału statystycznego.
    Materiał statystyczny zebrany podczas drugiego etapu nazywamy materiałem surowym. Często zawiera on różnego rodzaju braki i błędy. Dlatego przed analizą statystyczną poddajemy go kontroli zarówno pod kątem formalnym, jak i merytorycznym.
    Kontrola formalna polega na sprawdzeniu kompletności i zgodności rachunkowej materiału statystycznego, natomiast kontrola merytoryczna służy sprawdzeniu logicznej poprawności zapisów.

    W celu przeprowadzania badania statystycznego, oprócz kontroli formalnej i merytorycznej, należy dokonać grupowania materiału, które stanowi przejście do materiałów informacyjnych o pojedynczych jednostkach badanej zbiorowości statystycznej do informacji dających obraz całej zbiorowości.

    Inaczej mówiąc, grupowanie materiału statystycznego polega na wyodrębnieniu jednorodnych grup ze zbiorowości statystycznej. Takim podziałem jest np. podział ludności ze względu na płeć, czy charakter miejsca zamieszkania(miasto, wieś).

    Z grupowaniem materiału statystycznego materiału statystycznego wiążą się bezpośrednio prace podliczeniowe, czyli zliczanie jednostek charakteryzujących się określonymi cechami statystycznymi i umieszczanie ich w tablicach wynikowych.
    Ostatnią czynnością w tym etapie jest prezentacja materiału statystycznego.

    Na końcu następuje analiza zebranego materiału statystycznego, która ma na celu możliwie wszechstronne poznanie i zbadanie analizowanej zbiorowości.

11+