Skala pomiarowa jest systemem symboli pozwalającym na usystematyzowanie zebranych przez nas pomiarów statystycznych. Symbole te pozwalają scharakteryzować badane przez nas obiekty względem określonej zmiennej.

Wyróżnia się różne skale ze względu na relacje jakie jesteśmy w stanie wyróżnić pomiędzy poszczególnymi danymi.

Wyróżniamy 4 podstawowe rodzaje skal pomiarowych:

  • skala nominalna
  • skala porządkowa
  • skala przedziałowa
  • skala ilorazowa

Skala nominalna

Przykłady: Nazwa miejscowości, płeć, grupa krwi, imiona,

Nazwa uniwersytetu (cecha nominalna) Poziom edukacji (cecha porządkowa) Data rozpoczęcia sesji letniej (cecha interwałowa) Ilość studentów (cecha ilorazowa)
Szkoła Handlowa Główna Wysoki 14. czerwca 2019 32300
Uniwersytet Ekonomiczny Bardzo wysoki 21. Czerwca 2019 12760
Politechnika Techniczna Bardzo wysoki 13. Czerwca 2019 18710
SGWG Dostateczny 28. Czerwca 2019 21290

Jest to najprostszy rodzaj skali pomiarowa, gdzie jedyną relacją jest równość.

Czasem wyróżnia się skala w której w jednym ze zbiorów występują tylko dwie wartości, np. odpowiedź pytanie typu tak/nie.

Skala porządkowa

Przykłady: Poziom wykształcenia, kolejność w rankingu.

Nazwa uniwersytetu (cecha nominalna) Poziom edukacji (cecha porządkowa) Data rozpoczęcia sesji letniej (cecha interwałowa) Ilość studentów (cecha ilorazowa)
Szkoła Handlowa Główna Wysoki 14. czerwca 2019 32300
Uniwersytet Ekonomiczny Bardzo wysoki 21. Czerwca 2019 12760
Politechnika Techniczna Bardzo wysoki 13. Czerwca 2019 18710
SGWG Dostateczny 28. Czerwca 2019 21290

Jesteśmy w stanie ułożyć elementy w pewnej kolejności, ale nie ma sensu stwierdzenie że któraś wartość jest np. 2 razy większy od innej wartości lub o 2 większa od innej wartości.

Skala przedziałowa/interwałowa

Przykłady: Temperatura, data urodzenia.

Nazwa uniwersytetu (cecha nominalna) Poziom edukacji (cecha porządkowa) Data rozpoczęcia sesji letniej (cecha interwałowa) Ilość studentów (cecha ilorazowa)
Szkoła Handlowa Główna Wysoki 14. czerwca 2019 32300
Uniwersytet Ekonomiczny Bardzo wysoki 21. Czerwca 2019 12760
Politechnika Techniczna Bardzo wysoki 13. Czerwca 2019 18710
SGWG Dostateczny 28. Czerwca 2019 21290

W tej skali pomiarowej relacją jest różnica między poszczególnymi elementami zbioru. Używamy jej, gdy różnica między konkretnymi elementami zbioru da się sensownie zinterpretować, zaś iloraz niekoniecznie (np. ma sens stwierdzenie, że temperatura jest o 2 stopnie wyższa, ale 2 razy wyższa temperatura już nie ma sensu).

Punkt zerowy tej skali jest umowny.

Skala ilorazowa

Przykłady: Masa, długość, wysokość.

Nazwa uniwersytetu (cecha nominalna) Poziom edukacji (cecha porządkowa) Data rozpoczęcia sesji letniej (cecha interwałowa) Ilość studentów (cecha ilorazowa)
Szkoła Handlowa Główna Wysoki 14. czerwca 2019 32300
Uniwersytet Ekonomiczny Bardzo wysoki 21. Czerwca 2019 12760
Politechnika Techniczna Bardzo wysoki 13. Czerwca 2019 18710
SGWG Dostateczny 28. Czerwca 2019 21290

Tu z kolei nie tylko różnice między elementami zbiorów mają swoją interpretacje, ale również ich ilorazy. Tutaj punkt zerowy jest z góry ustalony i nie zależy od badacza. (Ma sens zarówno stwierdzenie: waga większa o 2 kilogramy oraz 2 razy większa waga).

46+